15 marca 2014

Beskid Żywiecki (wschód Słońca na Wielkiej Raczy)

Wędrówką jedną życie jest człowieka,
Idzie wciąż,
Dalej wciąż,
Dokąd? Skąd?
Dokąd? Skąd?
Dokąd? Skąd?
(...)
To nic! To nic! To nic!
Dopóki sił,
Jednak iść! Przecież iść!
Będę iść!
To nic! To nic! To nic!
Dopóki sił,
Będę szedł! Będę biegł!
Nie dam się!
(...)

Edward Stachura "Wędrówką życie jest człowieka" (wybrane fragmenty)
Choć w 2014 r. nie miałem pojęcia o istnieniu tak wyjątkowej poezji jaką niewątpliwie jest twórczość Edwarda Stachury to jednak dziś słuchając utworu Starego Dobrego Małżeństwa o tym samym tytule co wiersz, mogę powrócić myślami do nocnej wycieczki na Wielką Raczę oraz w szerszym znaczeniu - do tamtych miesięcy mojego życia. Jedna z najcięższych sesji egzaminacyjnych w moim życiu usilnie chciała mnie złamać i doprowadzić do kapitulacji. Właściwie to byłem już na krawędzi przepaści - załamania, smutku oraz bezradności. Sił na naukę oraz na życie brakowało, a przecież w życiu trzeba iść, biec i nie dać się! Dobrze, że ten okres jest już za mną. Ponadto, cieszę się, że moje życie jest wędrówką nie tylko przez gąszcz egzaminów i innych obowiązków ale także tą dosłowną. Na przykładzie tej spontanicznej wyprawy mogę stwierdzić, że tak naprawdę nie wiemy dokąd poprowadzi nas los. Nie wiemy jakich ludzi spotkamy i na jakie pomysły wpadniemy. Skąd, dokąd? Tym razem okazało się, że ze Zwardonia na Wielką Raczę, a wszystko wyszło zupełnie niespodziewanie. Ot, kilkunastu ludzi skrzyknęło się na jednej z podróżniczych grup najpopularniejszego portalu społecznościowego. Gotowe! 

Miejsce: Beskid Żywiecki (pasmo Wielkiej Raczy)

Cel: zaznanie wschodu Słońcu widzianego z Wielkiej Raczy

Trasa: Zwardoń  Chatka Skalanka  Przełęcz Graniczne (755 m)  Beskid Graniczny (875 m)  Kikula (1087 m)  Magura (1073 m)  Obłaz (1043 m)  Wielka Racza (1236 m) / powrót tą samą trasą

Długość: 31 km

Pogoda: w najważniejszym momencie dopisała

Widoczność: średnia

Nie mógłbym uczestniczyć w tym przedsięwzięciu gdyby nie Dominik, który wybierał się autem z Krakowa. Dzięki jego uprzejmości mogłem skorzystać z eleganckiego transportu, a jako, że wziąłem ze sobą Karola - kolegę ze studiów, którego przekonałem do nocnej wędrówki to zaczęliśmy stanowić całkiem solidną ekipę. 

nocna wędrówka
Na Wielkiej Raczy miałem przyjemność być pod koniec maja 2013 r. aczkolwiek szczyt zdobyliśmy od strony słowackiej, a zeszliśmy do Rycerki Górnej Kolonii. Całość granicznego szlaku czerwonego od Zwardonia była więc dla mnie zagadką. Dodatkowo, choć nie była to moja pierwsza wycieczka ku wschodowi Słońca to jednak nigdy nie przemierzałem po ciemku tak długiego dystansu. Staraliśmy więc trzymać bardziej doświadczonych oraz zaznajomionych z tym szlakiem górołazów, co by nie wylądować o świcie na przykład na Słowacji.

Wędrówka nocą zawsze dostarcza wielu emocji. Idąc samemu lub w małej grupie nasłuchuje się uważnie odgłosów przyrody zaś sytuacja gdy światło z czołowych latarek odbije się od zwierzęcych oczu nie należy do rzadkości. W większej grupie teoretycznie jest bezpieczniej ale i tak nie uniknęliśmy chwil zawahania. W pewnej chwili została urządzona narada nad mapą celem obrania odpowiedniego kierunku wędrówki. Pamiętam, że obok były słowackie tablice, toteż bardziej strachliwe osoby zaczęły wieszczyć pobłądzenie. Na szczęście nic takiego nie nastąpiło, co więcej, cały czas byliśmy na właściwej ścieżce. Dlaczego jednak w ogóle coś takiego nastąpiło, o tym przekonaliśmy się wiele godzin później gdy schodziliśmy tą samą trasą.

finałowe podejście na Wielką Raczę - robi się widniej
By osiągnąć Wielką Raczę, musieliśmy przejść ponad 15 kilometrów. Na tak sporym dystansie, grupa chwilami dość mocno się rozciągała. Postoje niwelowały jednak wszelkie różnice. W trakcie wędrówki raz na jakiś czas spoglądałem za siebie, bowiem widok kilkunastu czołówek w kompletnej ciemności przypominał obrazki z filmu science-fiction. Zdobywaliśmy zatem kolejne kilometry oraz metry wysokości, a szlak w jeszcze kilku miejscach płatał nam figle choć może nie jest to do końca trafne stwierdzenie. Wszak połowa marca to nadal kalendarzowa zima, toteż nie ominęły nas zalodzone odcinki. Gdy mogliśmy je obejść bokiem to oddychaliśmy z ulgą. Gorzej, jeśli gęsty las na to nie pozwalał. Na szczęście takich fragmentów zbyt wiele nie było

1-2) na Wielkiej Raczy, wschód Słońca coraz bliżej
Rozjaśniające się niebo sugerowało, że w przeciągu kilkudziesięciu minut nastąpi mocno wyczekiwany wschód Słońca. Tymczasem wciąż nie osiągnęliśmy najwyższego wierzchołka Beskidu Kisuckiego. Na szczęście godzina zbiórki w Zwardoniu została ustalona z odpowiednim zapasem, toteż wszyscy chętni załapali się na magiczny moment. Gdy do naszego szlaku dołączyła sieć średniego napięcia to byliśmy pewni, że za widocznym pagórem czekać będzie schronisko, rozległa polana szczytowa oraz niewielka platforma widokowa.

1-2) na Wielkiej Raczy, tuż przed wschodem Słońca 
Podczas finałowego podejścia zrobiło się zauważalnie jaśniej choć wciąż jeszcze ponuro. Następnie jak za dotknięciem magicznej różdżki szarość przemieniała się w ciemniejsze barwy granatu, a następnie błękitu. Gdy do głosu zaczęły dochodzić odcienie żółci, czerwieni oraz purpury to byliśmy już na szczycie. Wszyscy wpatrzeni w horyzont, na którym odgrywał się istny spektakl barw. Wszyscy zziębnięci ale szczęśliwi, bo przeczuwający co za chwilę się wydarzy. Gdy czerwień stała się iskrząca to wiedzieliśmy, że to po co tu przyszliśmy stanie się faktem, co najważniejsze - dostrzegalnym dla naszych oczu.

1-4) wschód Słońca widziany z Wielkiej Raczy
Niebo pełne było chmur, tych gęstych oraz tych jakby rozmytych. Nie uniemożliwiły nam jednak podziwiania wschodu Słońca. Myślę, że dodały nawet uroku tej chwili. Jeśli wierzyć czasowi wykonania zdjęcia to dokładnie o godzinie 6:01, gdzieś na prawo od Wielkiej Rycerzowej (1226 m), na horyzoncie wyłoniła się maleńka ale jakże wyraźna kropka. Po chwili był to już rogalik, następnie półkole. Nie minęły trzy minuty i było już po wszystkim. Zarwaliśmy całkowicie noc, przemierzyliśmy kilkanaście kilometrów dla tych trzech minut? Dokładnie tak, jednak widok ten w pełni mnie usatysfakcjonował.


1-2) wschód Słońca stał się historią, rozpoczął się nowy dzień
Celebracja chwili nie skończyła się jednak wraz z całkowitym wyłonieniem gwiazdy. Jeszcze kilkanaście minut później staliśmy na szczycie tak jakby zaczarowani. Pewnie wyczekiwaliśmy ciepłego dotyku nowego dnia. Ten nie nastąpił jednak w takim wymiarze, w jakim tego oczekiwaliśmy. Przeżyliśmy szczęście w nieszczęściu, bowiem chwile po wschodzie były właściwie ostatnimi momentami ze Słońcem podczas całej wyprawy. Później niebo stało się jednostajnie pochmurne. Najważniejsze jednak, że siły natury poluzowały swój rygor wtedy kiedy to było najbardziej potrzebne.

schronisko PTTK na Wielkiej Raczy
Wielka Racza to kapitalne miejsce by przeżyć wschód Słońca. Jest to niezwykle widokowy szczyt, z którego dostrzec możemy nie tylko Beskid Żywiecki z Babią Górą i Pilskiem na czele ale również Tatry, Małą Fatrę czy Góry Choczańskie. W pogodne dni perspektywa jest niezwykle barwna i szeroka. Ponadto, wcale nie trzeba drałować przez 5 godzin ze Zwardonia. Spontaniczny pomysł wschodu Słońca został połączony z porządną wyrypą aczkolwiek wystarczy podjechać samochodem do przysiółka Kolonia w Rycerce Górnej by po ledwie pięciu kilometrach i dwóch godzinach podejścia zaznać tego co my. Kolejnym atutem Wielkiej Raczy jest schronisko, które daje schronienie przed zimnem oraz głodem.

1-2) początkowa faza zejścia czerwonym szlakiem w kierunku Zwardonia
3-4) widoki ograniczały się do najbliższego otoczenia
Gdy wschód Słońca stał się historią, a dzień rozkwitł na dobre, udaliśmy się do schroniska. Wypełniliśmy szczelnie jego brzegi, a z plecaków zaczęły niknąć kolejne zapasy. Emocje związane z tym co przeżyliśmy, mieszały się ze zmęczeniem. Karol zaliczył "zgon". Położył ręce wraz z głową na stole i w mgnieniu oka zasnął. Póki nie nastąpiła godzina zejścia to starałem się go nie budzić. Każdy z nas zasługiwał na odpoczynek, a tu jeszcze czekało ponad 15 km wędrówki.
zejście z Obłaza (1043 m), przed nami Wielki Przysłop (1037 m)
marcowy poranek okazał się pochmurny choć widoków nie brakowało
za słupem widnieje Obłaz (1043 m), na prawo od niego Wielka Racza (1236 m)
Popas nie trwał jednak długo. Cudem dobudziłem Karola. Kilka minut po godzinie siódmej musieliśmy opuścić gościnne oraz ciepłe progi schroniska. Nie zabrakło oczywiście wspólnego zdjęcia pod tabliczką z nazwą szczytu i w ten oto sposób rozpoczęliśmy zejście. Odbyło się ono po naszych własnych śladach choć z racji na to, że kilka godzin temu było ciemno, a teraz już jasno to czułem się jakbym przemierzał zupełnie nowy szlak.
1-2) widoki rozpościerające się ze zboczy Wielkiego Przysłopu (1037 m)
Schodziliśmy północno-wschodnim grzbietem Wielkiej Raczy wzdłuż granicy polsko-słowackiej. Jak na połowę marca to śniegu było tu niewiele. Większe płaty zalegały w kosówkach zaś na szlaku ostały się nieliczne plamy białych pozostałości, które nie stanowiły większego zagrożenia. Wystarczyło ostrożnie stawiać kroki by uniknąć poślizgnięcia. Ponadto, gołe jeszcze drzewa stwarzały prześwity, dzięki którym cały czas mieliśmy pod ręką okoliczne widoki.

1-3) czerwony szlak okazał się urozmaicony
Lepszą okazję do postoju i podziwiania okolicznych pejzaży dało niezalesione siodło między Obłazem i Wielkim Przysłopem. W tym, oraz w kilku innych miejscach okazało się, że szlak czerwony od Zwardonia to jedna z piękniejszych tras w tym rejonie. Widokowo prezentuje się kapitalnie. Nie ma więc mowy o monotonnej wędrówce wyłącznie lasem.

W dalszej fazie szlak oddala się od granicy, by od wschodu trawersować wierzchołki Wielkiego i Małego Przysłopu. Tam, wskutek licznych wiatrołomów również jest na co popatrzeć.


1-3) fragment szlaku trawersujący Wielki oraz Mały Przysłop jest bardzo widokowy
Za Przysłopami ponownie zaczęliśmy maszerować blisko granicy. Kto jednak myśli, że od Wielkiej Raczy do Zwardonia następuje wyłącznie przyjemne schodzenie, ten jest w błędzie. Podążając grzbietem osiągnęliśmy kilka szczytów ponad 1000 m n.p.m. W nocy pokonaliśmy ponad 900 m przewyższenia co jak na Beskidy jest dość solidną dawką. W przeciwnym kierunku, podejścia również stanowią niemały kawałek. Razem wyszło tego ponad 400 m przewyższenia. Jednym z takich fragmentów było podejście pod Magurę (1073 m) oraz Kikulę (1087 m), które nastąpiło po trawersie Przysłopów.

szlak prowadzi północnym stokiem Kikuli (1073 m)
Z Kikuli wybiegają dwa szlaki słowackie sprowadzające do okolicznych miejscowości. Obierając znaki żółte zeszlibyśmy do Oszczadnicy (słow. Oščadnica), zaś zielone - do Czernego (słow. Čierne). My oczywiście twardo trzymaliśmy się czerwonych znaków. Przez chwilę mogliśmy jednak żałować tego wyboru, bowiem na północnych stokach Kikuli czekało na nas lodowisko. Zdecydowanie był to jeden z trudniejszych odcinków podczas całej wędrówki.


1-2) okolice Beskidu Granicznego oraz Przełęczy Graniczne
Gdy jednak uporaliśmy się z zalodzonym szlakiem to definitywnie mogliśmy już o śniegu zapomnieć. W moim przypadku tym bardziej, bowiem okazało się, że była to moja ostatnia styczność z lodem podczas tego sezonu. Kolejne zimowe wędrówki nastąpiły więc dopiero w trakcie zimy 2014/15.

Mimo, że systematycznie traciliśmy na wysokości to malowniczość szlaku się nie zmniejszała. W rejonie Beskidu Granicznego oraz Przełęczy Graniczne podążaliśmy często rozległymi polanami. To właśnie one były przyczyną lekkich kłopotów nawigacyjnych nocą. Za dnia, poruszanie się tędy to bułka z masłem natomiast kilka godzin wcześniej, kiedy na dłuższych odcinkach brakowało drzew oraz oznaczeń szlaku, ciemność nie pozwalała łatwo wydedukować dokąd iść. Ponadto, zazwyczaj na granicznych węzłach szlaków zamontowane są tylko słowackie tablice co też mogło lekko mylić.
szlak prowadzi w pobliżu Chatki Skalanki
przy dobrej pogodzie, szlak dostarcza emocji niemal do samego końca
Co ciekawe, przez Przełęcz Graniczne transportowano onegdaj sól na Słowację, natomiast w przeciwnym kierunku rudę żelazną. Nie tylko towary przemierzały to miejsce, bowiem, z przejścia korzystali również przemytnicy. Kolejną ciekawostką jest też to, że pierwotne to tędy miała przebiegać linia kolejowa, która ostatecznie poprowadzona została przez Przełęcz Zwardońską. Jeśli więc jesteśmy przy wątku kolejowym to dla niezmotoryzowanych mam dobrą wiadomość. Do Zwardonia można się bardzo łatwo przedostać pociągami Kolei Śląskich z Katowic. Dalej natomiast na wędrowców czeka kilka szlaków i drugie tyle wariantów wycieczek.
jeden z węzłów szlaku jaki znajduje się w Zwardoniu
"Dworzec Beskidzki" w Zwardoniu
W Zwardoniu minęliśmy szereg obiektów noclegowych, wśród których jednym z ciekawszych jest niewątpliwie "Dworzec Beskidzki". To położone na wysokości 710 m schronisko wystawiono wspólnymi siłami oddziałów Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Bielsku i Żywcu.
Jego rozbudowa trwała ponad dwa lata, a uroczyste otwarcie nastąpiło 6 stycznia 1933 roku. Wzorem obiektów w Zakopanem i Zawoi nadano mu nazwę "Dworzec Beskidzki". W 1937 r. Oddział Bielski doprowadził tu utwardzoną drogę i linię telefoniczną. W okresie okupacji Niemcy zamienili schronisko na koszary. W 1945 r. zrabowano większość inwentarza ale budynek przetrwał w nie najgorszym stanie i od 1948 r. znów przyjmował gości. W latach 1970-72 przeprowadzono generalny remont. Obiekt miał 68 miejsc noclegowych, restaurację oraz bufet, mieścił też dyżurkę GOPR.
W 2009 roku, po odejściu ostatniego dzierżawcy, został zamknięty i do dziś nie przyjmuje turystów. Rzeczywiście, budynek podczas naszej wizyty zamknięty był na cztery spusty. 


kościół pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny powstały w 1906 roku
Pod koniec wycieczki pogoda już całkiem się popsuła. Zaczęło padać, toteż marzyliśmy by jak najszybciej znaleźć się w samochodzie. Myślę jednak, że nie ma na co narzekać, bowiem bezdeszczowa pogoda biorąc pod uwagę gęste chmury, utrzymywała się dość długo. Finisz tej długiej wyprawy nastąpił o godzinie 11:30.

Tak jak Karol zaliczył zgon w schronisku tak ja przeżyłem go w samochodzie. Z drogi powrotnej praktycznie nic nie pamiętam, obudziłem się dopiero w Krakowie przy akompaniamencie zespołu Leningrad. Jedna z ich piosenek (pt. Хуйня) szczególnie zapadła nam w pamięć, toteż potem z Karolem często ją cytowaliśmy przy okazji studenckich perypetii. Dominik podwiózł mnie bardzo blisko miejsca zamieszkania, toteż już tylko minuty dzieliły od błogiego snu.

Niewątpliwie wędrówką życie jest człowieka, toteż położyłem się spać z nadzieją, że właśnie takich górskich wędrówek odbędę w swoim życiu jeszcze wiele.
Do zobaczenia w górach
piechurek

1 komentarz:

  1. Super blog :) Dopiero na niego trafiłem a już nie mogę się oderwać. Świetne interesujące wpisy i dobrze sie to czyta, bo widać że masz lekkie pióro :) Zapraszam także do mnie na portal dotyczący tego jak zorganizować tanie podróże, dopiero zaczynam ale mysle ze mam sporo do przekazania, bo juz w podroży jestem od 4 lat bez przerwy :)

    OdpowiedzUsuń

Zapraszam do komentowania =)